1.AMAÇ

11UY0010-3 Çelik Kaynakçısı yeterliliği kapsamında yapılacak olan sınavlarda adayın belgelendirilmesine yönelik olarak yapılacak olan sınav için temel şartları, yeterlilik alanını, sınav koşullarını, kabul şartlarını ve belgelendirme süreci hakkında bilgilendirmeyi ve İlgili referans standart gerekliliklerine uygun olarak sınava tabi tutulup, gerekli yeterliliği sağlamaları durumunda belgelendirilmesini amaçlar.

2.REFERANS

TS EN ISO 9606-1:2014 Kaynakçıların Yeterlilik Sınavı-Ergitme Kaynağı-Bölüm 1: Çelikler

3.BAŞVURU

18 Yaşını doldurmuş olmak şartı aranır. Kaynak yapmaya fiziksel bir engeli olmaması. İlgili kaynak yöntemi ile kaynak yapabilme yeteneğinin olması. Aday tarafından doldurulmuş başvuru formu, Kimlik belgesi istenir.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Sınav Yeri: Yöntem Belgelendirme Sınav Merkezi, Müşteri veya aday tarafından belirlenen ve kaynak yapmaya uygun yerler.

Performansa Dayalı Sınav: Kaynakçı hazırlanmış bir pWPS’e (Taslak kaynak prosedür şartnamesi) veya WPS’e (Kaynak prosedür şartnamesi) göre pratik sınava tabi tutulur. Sınav parçası için kaynak süresi imalat şartlarındaki çalışma süresine uymalıdır.

Sınav parçasının kök pasosunda ve kapak pasosunda en az bir durma ve bir tekrar başlama olmalı ve sınav parçasının muayene edilecek uzunluğu içerisine işaretlenmelidir, pWPS veya WPS’nin gerektirdiği herhangi bir kaynak sonrası bir ısıl işlem, eğme veya çekme deneyi gerekmedikçe atlanabilir. Kaynakçının kaynaktan sonra, muayene personeli veya muayene kuruluşunun müsaadesi ile, yüzeydeki kusurlar hariç, önemsiz kusurları taşlama ile gidermesine izin verilebilir.

Ölçme ve Değerlendirme: Performansa dayalı sınav, TS EN ISO 9606-1 standardında belirtilen sınav parçaları ile yapılır. TS EN ISO 9606-1 standardı 5. Bölümde belirtilen temel değişkenler ve yeterlilik kapsamına göre 6.bölümde belirtilen yol izlenerek sınav yapılır.

Performansa dayalı sınavın süresi imalat şartları altında kullanılan bir süreye karşılık gelmelidir. Adayın kaynak yaptığı numunesi TS EN ISO 9606-1 madde 6.4’e göre muayene edilir ve değerlendirilir. Ayrıca, EN ISO 5817’ye göre sınav parçasındaki aşırı kaynak metali, aşırı dış bükeylik, aşırı kalınlık, aşırı nüfuziyet ve yanma oluğu kaynak kenarı kusurları için C seviyesi, diğer kusurlar için B seviyesi sınırları içinde kalıyorsa yeterli sayılır.

Adayların Kaynak parçalarının karışmaması ve güvenliğini sağlamak için üzerine etiket ile sınavın ID numarası ve Adayın T.C. Kimlik Numarası yazılır.

Kaynakların Test Edilmesi: Kaynaktan sonra test parçası TS EN ISO 9606-1 Tablo 13'e uygun olarak test edilmelidir.

TS EN ISO 9606-1 Çizelge 13
Muayene/Deney metodu	Alın kaynağı (Plaka veya boru)	İç köşe ve yan birleştirme kaynağı
ISO 17637’ye göre gözle muayene	Zorunlu	Zorunlu
ISO    17636’ye     göre    radyografik muayene	Zorunlu (a b c)	Zorunlu değil
ISO 5173’e göre eğme deneyi	Zorunlu (a b d)	Uygulanabilir değil
ISO 9017’ye göre kırma deneyi	Zorunlu (a b d)	Zorunlu (e f)
a- Radyografik testler veya bükülme veya kırılma testleri uygulanacaktır.
b- Radyografik muayene uygulandığında 131,135,138,311 kaynak işlemi için ilave eğme veya kırma deneyi zorunludur.
c- 8 mm kalınlıklar için ISO 17640'a *19+ göre ultrasonik test ile değiştirilebilir.³Radyografik test, ferritik çeliklerde bir tek. Bu durumda dipnotta belirtilen ek testler gerekli değildir.
d- Boru dış çapı D ≤ 25 mm için, eğme ve kırma deneyi yerine, bütün sınav parçaları üzerinde çentikli çekme deneyi yapılabilir
e- Kırılma testleri, ISO 17639'a *18+ göre en az iki adet makroskopik muayene ile değiştirilebilir En az biri durdurma / başlangıç konumundan alınacaktır.
f- Borularda kırma deneyi yerine radyografik muayene yapılabilir.

Radyografik muayeneler için test kuruluşu ile yapılan sözleşme uyarınca test kuruluşunun raporu kullanılacaktır.

Sınavın Tekrarlanması: TS EN ISO 9606-1 standardı kuralları geçerli olacaktır.

Adaylara iki parça uygulama sınav hakkı tanınır. Her bir sınav parçasından en fazla iki adet parça kaynaklanabilir. Eğer hata kaynakçıdan değil de malzemeden veya başka olağan dışı bir sebepten kaynaklanıyor ise kaynakçıya sınav şartlarını sağlaması için bir parça daha verilir. Bu durumda adayın iki parça uygulama sınav hakkı değişmez. Eğer oluşan hata kaynakçının yetersizliğinden kaynaklanıyorsa üçüncü bir sınav parçası verilmez.

5.BELGELENDİRME SONRASI SÜREÇ:

Belge Geçerlilik Süresi: TS EN ISO 9606-1 Madde 9.1’de belirtildiği üzere belgenin geçerliliği seçilen metoda göre 2 yıl veya 3 yıl olarak değişmektedir.

Belge geçerlilik süresi içerisinde adaylar gözetime tabi tutulur. Adayın yeterliliği, TS EN ISO 9606-1 Madde 9.2’ de belirtilen yönteme göre her 6 ayda bir gözetime tabi tutulur.   Gözetimi belge sahiplerinden kaynaklanan nedenlerle yapılamayan belge sahiplerinin belgeleri askıya alınır. Belgesinin askıda olma nedeni ortadan kalkan belge sahiplerinin belgelerinin geçerliliği geçerlilik süresi sonuna kadar devam eder.   Kaynakçının 6 aydan daha fazla kaynağa ara vermediği durumda, yeterli görüldüğü kaynak yönteminde sürekli olarak çalıştığı zaman geçerlidir. Kaynakçı yeterlilik aldığı sınavın teknik koşullarına genel olarak uyumlu olmalıdır. Kaynakçının yapmış olduğu kaynaklar tahribatsız muayene yöntemleriyle devamlı olarak kontrol edilmelidir. Kaynakçı belgesine sahip adayın gözetim denetimleri 6 aylık periyotlarla kontrol edilerek onaylanıyorsa,

Belge geçerlilik süresinin sonunda belge sahibinin performansı TS EN ISO 9606-1 Madde 9.3’de bulunan ve aşağıda tanımlanan yöntemlerden biri kullanılarak değerlendirmeye tabi tutulur;

a) Belge geçerlilik süresi 3 yıl olanlar için; 3 yıl sürenin sonunda belge sahibi yeniden sınava girerek belgelendirilir.

b) Belge geçerlilik süresi 2 yıl olanlar için, son 6 aya ait yapmış olduğu 2 adet kaynak numunesine radyografik veya ultrasonik veya tahribatlı testlerden biri uygulanır. Kaynaklar hatasız veya tespit edilen hata kabul kriterleri içerisinde yer alıyorsa belge geçerlilik süresi 2 yıl daha uzatılır. (Belge uzatımı için başvuru, belge geçerlilik süresinin bitimine kadardır. Belge geçerlilik tarihinden sonra yapılan başvurular geçerli kabul edilmeyecektir.)

*Kaynakçı yeterlilik belgesi sahip olan adayın aşağıdaki şartların tamamını sağlaması halinde yeterlilik belgesi süresiz olarak geçerlidir.

Kaynakçı belgesine sahip aday sürekli aynı imalatçıda (işletmede) çalışıyorsa,

İmalatçı TS EN ISO 3834-2 veya TS EN ISO 3834-3 belgesine sahipse

Kaynakçı belgesine sahip olan adayın görev aldığı imalatçı uygulama standartlarına uygun kalitede kaynak yaptığını dokümante etmelidir (kaynak pozisyonu, dikiş tipi (FW-, BW), mb(altlık malzeme kullanılarak), nb(altlıksız).

Belge Gözetim Sıklığı: Belgelendirilen Çelik Kaynakçısının 6 ayda bir çalıştığı firmada işe devam ettiğine dair yazı veya bağımsız olarak çalıştığını gösterir kanıt sunması gerekmektedir.

Belge Yenilemede Uygulanılacak Ölçme – Değerlendirme Yöntemi: Belge süresi sona eren veya belgesi iptal edilenler yeniden sınava alınır. Belgelendirme süreci ilk başvuru gibi işletilir. Fakat gerekli evraklarda bir değişiklik yoksa tekrar aynı evraklar istenmez. Başvuru veya sınav esnasında adayın fiziksel durumunda, işi yapmasına engel bir durum varsa sağlık raporu istenir.

Belge Teslimleri: Sınav parçaları TS EN ISO 9606-1:2017 standardı gereklerine uygun yapılacak testlerden başarılı olduğu takdirde kişi belge almaya hak kazanır. Karar verici belgelendirmeye ilişkin kararı verir. Sonuç www.yontembelgelendirme.com adresli web sitesinden yayınlanır ve ilgiliye bildirilir. Belgeler, belge sahibine YB-FR-014 MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ TESLİM TUTANAĞI ile imza karşılığı veya belge sahibinin talebi halinde,  YB-FR-003 MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ BAŞVURU FORMU’ndaki adresine posta veya kargo ile gönderilir.

Belge İptali Durumu: Belgeli Kişinin Başvuru Formundaki beyanı, bu Şartnamede belirtilen kurallar ve

Belge,Marka Ve Logo Kullanma Prosedürü aykırı bir davranışın tespiti halinde, belge iptal edilir. Belgesi iptal edilen kişi belgenin aslını Yöntem Belgelendirmeye iade etmekle yükümlüdür.

Ayrıntılı bilgi www.yontembelgelendirme.com web sayfasında yer verilmiştir.

İtiraz ve Şikayet Durumu: Başvuru sahiplerinden, adaylardan, belgelendirilmiş kişilerden ve onların işverenlerinden ve diğer kesimlerden belgelendirme süreci ve kriterleri konusunda itiraz ve şikâyetlerin olması halinde, itiraz/şikâyet sahibi Yöntem Belgelendirme Merkez ofisine veya www.yontembelgelendirme.com Web sitesinden İtiraz ve şikayet formu doldurup, imzalayarak (şahsen müracaat yapıldı ise) Yöntem Belgelendirmeye teslim eder veya faks, e-posta vb. ile gönderir. Sınavdan sonra 10 işgün içerisinde sınava itiraz edilebilir.

6.DEĞERLENDİRİCİ ÖLÇÜTLERİ:

Değerlendiricinin aşağıdaki koşullardan en az bir tanesini sağlaması gerekmektedir.

 Uluslararası Kaynak Enstitüsü (IIW) kurallarına göre kaynak mühendisi (IWE) olmak ve 1 yıl iş deneyimine sahip olmak,

 Kaynak teknikeri (IWT), kaynak uzmanı (IWS), kaynak inspektörü (IWI), metal teknik öğretmeni, metal teknolojileri ile ilgili öğretim elemanı ve metalürji ve malzeme mühendisi, olması kaydıyla kaynak uygulamaları alanında 3 yıl iş deneyimine sahip olmak ve/veya eğitim vermek,

  Meslek yüksekokullarının metal teknolojileri, kaynak, alanlarıyla ilgili bölümlerden mezun olup kaynak uygulamaları alanında en az 5 yıl deneyime sahip olmak.

Revizyon nedeni: Kaynakçı yeterlilik belgesi sahip olan adayın aşağıdaki şartların tamamını sağlaması halinde yeterlilik belgesi süresiz olarak geçerlidir.

Kaynakçı belgesine sahip aday sürekli aynı imalatçıda (işletmede) çalışıyorsa,

İmalatçı TS EN ISO 3834-2 veya TS EN ISO 3834-3 belgesine sahipse

Kaynakçı belgesine sahip olan adayın görev aldığı imalatçı uygulama standartlarına uygun kalitede kaynak yaptığını dokümante etmelidir (kaynak pozisyonu, dikiş tipi (FW-, BW), mb(altlık malzeme kullanılarak), nb(altlıksız). İfadesi çıkarıldı